Plastyka i redukcja piersi
Plastyka piersi oraz plastyka piersi z redukcją.
Plastyka piersi (lifting piersi, mastopeksja) oraz plastyka piersi z ich redukcją to operacje z zakresu chirurgii plastycznej, które wykonywane są wg takiego samego schematu (wzoru). Celem plastyki piersi jest poprawa formy (wyglądu) przy zachowaniu wielkości piersi. Operacja plastyki piersi z redukcją polega na poprawie kształtu i wyglądu piersi przy równoczesnym zmniejszeniu ich objętości (masy). Plastyka piersi to typowy zabieg z zakresu chirurgii plastycznej estetycznej, natomiast plastyka z redukcją to sztandarowy przykład połączenia chirurgii plastycznej estetycznej i rekonstrukcyjnej.
Wskazaniem do plastyki jest tzw. opadanie piersi. Piersi opadnięte to takie, których kompleks brodawka/ otoczka w pozycji stojącej jest na poziomie lub poniżej bruzdy podpiersiowej. Pacjentki oczekują poprawy kształtu piersi przy zachowaniu swojej dotychczasowej „miseczki” biustonosza. Wskazania do plastyki piersi z ich redukcją są szersze. Bardzo duże i opadnięte piersi są powodem wielu dolegliwości. Wśród nich na plan pierwszy wysuwają się bóle kręgosłupa, bóle spowodowane uciskiem ramiączek biustonosza oraz maceracja skóry w okolicy bruzdy podpiersiowej – skóra staje się podatna na różne choroby (np. drożdżyca). Często dołącza się tzw. mastodynia, która oznacza, że piersi są tkliwe przy dotyku, a nawet samoistnie bolą. Z psychologicznego punktu widzenia zbyt duży i obwisły biust może stanowić powód zakłopotania tak samo dla nastolatki jak i dla starszej kobiety. Jednostronny przerost piersi z asymetrią zwiększa jeszcze to zakłopotanie.
Obecność bardzo dużych opadniętych piersi nazywa się gigantomastią i może wystąpić u młodych kobiet, dojrzewających dziewcząt jak i u starszych kobiet. Przyczyną tego zniekształcenia jest miejscowa zwiększona wrażliwość gruczołu piersiowego na hormony płciowe żeńskie. Jest to uwarunkowane genetycznie. Celem operacji piersi olbrzymich jest nie tylko poprawa formy, ale również uwolnienie pacjentki od wyżej wymienionych dolegliwości. Operacja może być wskazana u młodej kobiety (nastolatki), gdy poprawa kształtu piersi i harmonii całego ciała umożliwia lepszy rozwój emocjonalny oraz przewyższa ryzyko zabiegu. Kobiety w wieku lat 60-ciu, a nawet 70-ciu również docenią korzyści płynące z zabiegu. Jest to wtedy postrzegane, jako uwolnienie się od trwającego przez całe dotychczasowe życie problemu.
Z punktu widzenia chirurgicznego plastyka piersi z ich redukcją zawiera kilka elementów. W czasie zabiegu należy: 1. Zmniejszyć obwód i przemieścić ku górze w pożądane miejsce kompleksu brodawka otoczka. 2. Usunąć nadmiar skóry piersi. 3. Zredukować masę gruczołu oraz z pozostałej jego części wytworzyć nową wyniosłość piersiową. Osiągnięcie tych celów wiąże się z koniecznością wykonania operacji w znieczuleniu ogólnym (w narkozie), która trwa od 2,5 do 4,0 godzin. Czas operacji uzależniony jest od wielkości piersi – im większa redukcja, tym dłuższy czas zabiegu. Do długotrwałego zabiegu w znieczuleniu ogólnym pacjentka musi być odpowiednio przygotowana. Ogólny stan zdrowia musi być dobry, a wyniki badań prawidłowe. Poza badaniami krwi do operacji wymagane jest badanie usg piersi. W przypadku obecności w piersiach guzków litych można je usunąć w trakcie operacji i wysłać do badania histopatologicznego. Po zabiegu pacjentka zostaje w klinice na noc. W ranach pozostawione są dreny, a na piersiach założony jest opatrunek. W okresie pobytu w klinice pacjentkę pielęgnują wykwalifikowane pielęgniarki, a rehabilitanci wykonują zabiegi, których celem jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań oraz poprawa warunków gojenia się ran (ćwiczenia oddechowe, wczesne uruchamianie, pole magnetyczne). Następnego dnia wykonuje się opatrunek higieniczny, wyjmowane są dreny i zakłada się pacjentce specjalny biustonosz, który ma na celu utrzymanie piersi w pożądanym miejscu i odpowiednie ich modelowanie. Dodatkowo biustonosz chroni piersi przed nadmiernym ruchem i przed urazami. Przez pierwszy tydzień od operacji zalecany jest bardzo spokojny tryb życia, bez wykonywania nadmiernych wysiłków fizycznych. Można oczywiście w odciążeniu ruszać rękami w pełnym zakresie, ale nie powinno się brać dziecka na ręce, dźwigać zakupów, ani sprzątać. Można się swobodnie umyć i przygotować sobie coś do jedzenia. Przez ten okres 7 dni należy cały czas nosić biustonosz i nie wolno moczyć opatrunku. Ból po tej operacji nie jest duży i ogólnie dostępne leki przeciwbólowe (Ibuprom, APAP) są wystarczające w celu zapewnienia komfortu. Po siedmiu dniach zalecane jest badanie kontrolne, w trakcie którego pielęgniarka zdejmuje opatrunek i część szwów. Lekarz ogląda rany i sprawdza, czy goją się one bez powikłań. W tym okresie rany nie wymagają już opatrunku. Pielęgniarka nakleja wzdłuż ran specjalne plasterki, które w sposób wystarczający chronią przed środowiskiem zewnętrznym. Pacjentka może już brać prysznic. Przez kolejne 7 dni nie powinno się jeszcze wracać do pracy, ani prowadzić samochodu. Nadal obowiązuje oszczędny tryb życia i ograniczenie wysiłków fizycznych. Po dwóch tygodniach rany są już zwykle zagojone i można zdjąć resztę szwów. Wzdłuż świeżych blizn czasami na kilka dni zaklejane są jeszcze specjalne plasterki. Po tym okresie można powrócić do pracy o charakterze umysłowym i prowadzić samochód. Pasy bezpieczeństwa należy zapinać. Ucisk pasa nie wpłynie niekorzystnie na procesy gojenia, natomiast w razie kolizji zmniejsza się znacznie ryzyko ciężkich urazów. Po 2 tygodniach od operacji nadal obowiązuje noszenie specjalnego biustonosza, ponieważ blizny są bardzo delikatne i nie mają dużej wytrzymałości na rozciąganie. Nieuniknionymi następstwami operacji jest obrzęk i zasinienie. Obrzęk narasta 2-3 dni od zabiegu. Tak, że piersi są bardziej obrzęknięte na drugi dzień po operacji niż tuż po zabiegu. To normalne zjawisko i pacjentki są o tym uprzedzone. Od trzeciej doby obrzęk ustępuje. Po dwóch tygodniach obrzęk jest już znacznie mniejszy, ale nadal się utrzymuje – nawet do kilku miesięcy od operacji. Zasinienia znikają samoistnie po okresie 7-21 dni. Tuż po zabiegu piersi nie są zasinione. Dopiero w drugiej, trzeciej dobie wynaczyniona krew pojawia się na powierzchni skóry w formie siniaków. W klinice można zakupić specjalne kremy, które przyśpieszają wchłanianie się siniaków. Nieuniknionym następstwem plastyki piersi oraz plastyki z redukcją są blizny. Blizna znajduje się wokół kompleksu brodawka otoczka, wzdłuż południka piersi, a czasami też pod piersią. Blizny dojrzewają i zmieniają się średnio około dwunastu miesięcy. Początkowo przez kilka dni od zdjęcia szwów wzdłuż blizny mogą być obecne drobne strupki, które najłatwiej usunąć poprzez natłuszczanie blizny oliwką dla dzieci z następowym prysznicem. Natłuszczone strupki samoistnie oddzielają się od blizny pod wpływem wody. Nie wolno zrywać strupków, ponieważ grozi to, że blizna w tej okolicy będzie szersza i mniej estetyczna, niż jest to zamierzone. Początkowo blizna jest czerwona, potem różowa, a dopiero po wielu miesiącach blednie i staje się mało widoczna. Na kolejnych badaniach kontrolnych, które są zalecane co kilka miesięcy przez pierwszy rok od operacji lekarz informuje pacjentkę jak dbać o bliznę, żeby była ona jak najmniej widoczna. Ważnym zaleceniem jest masaż blizny, stosowanie odpowiednich maści oraz unikanie promieni ultrafioletowych (opalanie się i solarium). Blizny przerostowe występują rzadko i są one wynikiem zaburzonego gojenia się ran lub indywidualnych skłonności pacjentki. Po operacji plastyki piersi z redukcją, szczególnie przy bardzo dużych piersiach zwykle występują pooperacyjne zaburzenia czucia w kompleksie brodawka otoczka. Sama plastyka piersi nie jest przyczyną tej uciążliwości. Z doświadczenia wiemy, że kobiety z gigantomostią mają słabe czucie w tej okolicy już przed operacją. Często kompleks brodawka otoczka czuje gorzej tylko przez kilka miesięcy, a potem czucie powoli powraca, choć nigdy nie powraca do stanu sprzed operacji. Plastyka piersi rzadko jest przyczyną trudności w karmieniu piersią, natomiast plastyka piersi z redukcją zwykle prowadzi do zaburzeń laktacji. Kobiety z gigantomastią zwykle już przed operacją miały problemy z karmieniem piersią, ale operacja może te problemy nasilić. Poza nieuniknionymi następstwami operacji mogą się zdarzyć powikłania. Występują one rzadko, ale mogą stać się przyczyną uciążliwości dla pacjentki i lekarza w okresie okołooperacyjnym. W ranie może nagromadzić się krew – nazywamy to krwiakiem. Dzieje się to w czasie pierwszej pooperacyjnej doby, wtedy kiedy pacjentka przebywa w klinice. Objawia się to bólem, zwiększonym obrzękiem oraz asymetrią piersi. Powikłanie to wymaga interwencji chirurgicznej, która polega na zdjęciu szwów, ewakuacji krwi z rany, dokonaniu hemostazy (zamknięciu krwawiącego naczynka) i na ponownym zszyciu rany. Powikłanie to rozpoznane i odpowiednio leczone nie ma wpływu na ostateczny wynik zabiegu. Może się troszkę dłużej utrzymywać obrzęk i zasinienia. Infekcja po plastyce piersi z redukcją zdarza się rzadko, ale jest to potencjalne powikłanie każdego zabiegu chirurgicznego. Objawy infekcji pojawiają się kilka dni po operacji. Pierś staje się obrzęknięta, bolesna, zaczerwieniona, bardziej ucieplona niż druga pierś, pacjentka czuje się ogólnie gorzej i może wystąpić gorączka. Infekcja zwykle rozwija się na bazie krwiaka, który nie został w porę ewakuowany lub na bazie tzw. martwicy tłuszczowej tkanek piersi. Co to jest martwica tłuszczowa? Miąższ piersi składa się z gruczołu oraz tkanki tłuszczowej. Wyróżniamy piersi gruczołowe – w nich dominuje gruczoł; piersi tłuszczowe – w nich dominuje tkanka tłuszczowa oraz mieszane. Tkanka tłuszczowa jest słabo ukrwiona i w piersiach tłuszczowych czasami część tkanki tłuszczowej nie przeżyje operacji i ulega martwicy. Część „rozpuszczonego” w wyniku tego tłuszczu wchłania się, co może być przyczyną stanu podgorączkowego lub gorączki, część ewakuuje się na zewnątrz przez ranę operacyjną. W przypadku, gdy martwica tłuszczowa jest w porę rozpoznana i rozpuszczony tłuszcz jest ewakuowany z rany w czasie opatrunków, to nie grozi to rozwojem zakażenia. Zakażenie rozwija się na bazie zalegającego w ranie, martwego tłuszczu. Najtrudniejszym do leczenia powikłaniem po plastyce piersi z redukcją jest martwica kompleksu brodawka otoczka. Zdarza się to wyjątkowo rzadko. Lekarz posiadający odpowiednią wiedzę i umiejętności zwykle nie ma do czynienia z tym powikłaniem. Wyróżnia się wiele różnych technik operacyjnych, dzięki którym kompleks brodawka otoczka przemieszczany jest w nowe pożądane miejsce. Każda z tych technik zawiera w sobie pewne ryzyko niedokrwienia tkanek kompleksu. Umiejętny dobór odpowiedniej metody dla danej pacjentki pozwala unikać tego najcięższego powikłania po plastyce piersi z redukcją. Lekarz wykonujący tego typu zabiegi powinien posiadać wiedzę i umiejętności pozwalające na rekonstrukcję kompleksu brodawka otoczka w przypadku, gdyby do takiego powikłania doszło. Gwarancją tego jest wybór lekarza posiadającego specjalizację z chirurgii plastycznej i odpowiednie doświadczenie w tego typu operacjach. Chirurgia plastyczna jest nauką i sztuką, a zabiegi wykonywane są na ciele człowieka. Tak wiele zmiennych wpływa na ostateczny kształt piersi, że nie jest możliwe przewidywanie tego z matematyczną precyzją. Nie jest możliwe uzyskanie idealnej symetrii piersi po operacji plastyki z redukcją. Często przebieg i długość blizn na jednej i drugiej piersi różnią się. Wynika to z asymetrii piersi przed operacją pod względem ilości gruczołu, skóry oraz struktury tkanek. Usunięcie różnej ilości skóry oraz gruczołu z jednej i drugiej piersi pociąga za sobą różnice w kierunku i długości blizn.
Historycznie pierwsze zabiegi plastyki piersi z ich redukcją wykonywano w okresie międzywojennym. Technika operacyjna od tego czasu uległa znacznym modyfikacjom. Początkowo problem stanowiło przeniesienie kompleksu brodawka otoczka w nowe pożądane miejsce – jest to nieodłączny i konieczny element każdej operacji redukcyjnej piersi. Później chirurdzy dążyli do zminimalizowania powikłań niedokrwiennych w postaci martwicy tłuszczowej i gruczołowej, martwicy skóry i niedokrwienia kompleksu brodawka otoczka. Ważnymi modyfikacjami było skrócenie linii blizny. Obecnie dąży się do uzyskiwania coraz lepszych wyników estetycznych pod względem kształtu przy zachowaniu czucia oraz możliwości karmienia piersią. Prawie stuletnie doświadczenia w plastyce piersi z ich redukcją doprowadziły do wypracowania stosunkowo bezpiecznych technik operacyjnych, dzięki którym można uzyskać wszystkie cele estetyczne oraz rekonstrukcyjne zabiegu przy zminimalizowaniu ryzyka powikłań. Mamy obecnie do wyboru kilka technik operacyjnych, które powinny być znane chirurgowi. Lekarz umiejętnie dopasowuje konkretny typ operacji do danego przypadku. Każda kobieta ma inne piersi i nie powinno się wykonywać standardowej operacji u wszystkich pacjentek.
Wynik operacji plastyki piersi oraz plastyki z redukcją można ocenić wstępnie po trzech miesiącach, natomiast ostatecznie po jednym roku. Nie powinno się wykonywać zabiegów korekcyjnych przed upływem 1 roku od pierwotnej operacji. Należy pozwolić na pełne dojrzewanie blizn i ułożenie się piersi. Plastyka piersi z redukcją jest operacją, po której jest bardzo wysoki odsetek pacjentek zadowolonych. Panie uzyskują lepszy kształt piersi, a dodatkowo pozbywają się dolegliwości i objawów związanych z gigantomastią.